Lyrboton Kome'nin Keşfi ve Önemi
Zeytinin Lyrboton Kome'deki Etkisi:
Lyrboton Kome, Antalya'nın yakınlarında yer alan antik bir köydür ve özellikle altın sıvı üretimiyle tanınır. Bu köy, Roma ve Bizans Dönemlerine ait kalıntılarla doludur.
Lyrboton Kome (Zeytinyağı Üretim Çiftliği) Antalya’nın hemen yanıbaşında yükselen kayalıklar üzerinde gizli ve güzel bir dünya var. Varsak’ın arkasında ki tepeye çıktığınızda sizi doğal ve tarihsel güzellikler aynı zamanda sürprizler bekler Antalya’nın doğal ve arkeolojik varlıklarını ne denli bilmediğimizin örneklerinden biri, tepe üzerinde jungle (günümüzdeki yağmur ormanı terimi) içinde gizli etkileyici ve yapayalnız kalıntılardır. Jungle içinde kaderine terkedilmiştir. Burası, antik adıyla Lyrboton Kome’dir. Perge’de bulunan bir yazıta göre Elaibaris olarak da bilinir. (Yağ Çiftliği) Büyük bir antik zeytinyağı üretim köyüdür Lyrbos Köyü Perge’ye bağlıdır. Bugün Perge de Lyrboton Kome de Antalya’ya bağlıdır. Kadersizliği; bırakın turisti, Antalyalıların bile binde birinin bilmesi. Çünkü aynı mahallede olduğumuz halde literatür taramalarımız sonucunda varlığını ve anlamını fark edebildik.
Kiliseler: Kilise 1, mozaik döşemeli bazilika planlı ve yerleşimin en büyük kilisesidir. Kilise 2 ve 3 de iyi korunmuş mimarileriyle dikkat çeker.
Zeytinyağı İşlikleri: Baskı kollu vidalı pres sistemleriyle donatılmıştır ve yüksek üretim kapasitesine sahip oldukları anlaşılmaktadır. Hamam: Küçük boyutlu, hypocaust (zemin altı ısıtma) sistemiyle donatılmış bir yapıdır.İlk yerleşik toplumlarda zeytini kırarak zeytin hamuru oluşturmak için “mortarium” isimli yuvarlak taş kırma kapları kullanıldığı düşünülüyor. Bu havan sadece zeytin için değil, her türlü tarım ürünün öğütmek için kullanılabilir. Toprak ya da taştan yapılma bu havan ile besinler taş, tahta ya da demir tokmaklarla ezilirdi.
